CNF,Denail Sakhong cabia tawi

1988 hlan cu kan Chin ram cu white color region, dohthlennak a tuah mi um lo nak, ral a um lonak hmun  a si I, ram dang ah refugee asylum ti ban tuk sawh in pem khawh a rak si lo. 1988 hnu CNF a um i, red color region ah aa can lawng si lo in, CNF nih fak pi in kan miphun ram ttha an phanh nak caah a zuam piak nak hna thawng in, a tu cu vawlei cung ramttha ram 16 ah kan Chin miphun 80,000 hrawng kan phan. Malaysia le India ah a ra rih ding 40,000 hrawng an um rih. A phan kho te hnga dek maw. An phanh khawhnak ding thla kan cam piak hna. USA ram I khua pi 100 leng ah kan miphun kan um I, kan zaa pi 50,000 kan um. A dang ram 14 ah 30,000 an um ti nak a si. USA ah kan tam bik nak cu Indianapolis khua, Cun Dallas, Atlanta, Washington DC, Kansas City, Tulsa khua pawl hi an si I, khua khat ah a tlawm bik 2,000 cung umnak khua pawl an si.

Indianapolis khua lawng ah hin kan miphun 10,000 leng kan um I kharihfa bu 30 hrawng a um. Kharihfabu 6 hi biakinn tha te in an ngei kho cang. Inn a caw cang mi inn 500 leng a si. Chin mi nih awn mi Restaurant lawng in 5 aum I, Chin minih awn mi grocery store (Eidin zuarnak) lawng in 10 leng kai a si. Chin minih awn mi sammehnak le a dang dawr te-tawi zong a um len. American pawl le western ram mi pawl cu Kharihfa an si ve caah an kan dawt ngai ngai. "Ameican nih nan rat pi mi bianak Kharihfa kan biak ruang ah le, American nih thlai ci nan rak tuk mi Democracy le Federalism kan duh ruang ah kawl nih an kan rem lo, miphun thleidannak an kan ngeih ruang ah mah ka hi kan rak phanhnak a si" kan ti hna I an kan dawt ngai ngai.

Cun kan umnak khua cio I, nawlngei tu Senator, Governor ti pawl he I theih thiam nak, I kawmh khawhnak kan tuah I, a hlei in an kan dawtnak tampi a um. Tahchunnak ah Indiana state ah cun Chinca (Hakha) holh in Driving test te hna phit duh tik ah phit khawh a si. Cun Australia ah cun Sianginn ah Chinca (hakha) cu an cawn I, credit ttha te in an pek hna. Indianapolis khua lawng ah hin High school a kai lio mi kan fa le 600 leng an um I, middle school le primary (elementary) a ka I lio mi hi 2,000 hrawng an si. Collge a kai lio mi hi 70 hrawng an si. Kan fa le cu ca an thiam ngai. Laksawng phun phun, a sang bik timi a hmu mi ah hin an ni tel. A bik in math ah hin Mirang, minak pawl nak in an thiam deuh. Cun Football (soccer) chuih thiam nak in min ttha ttha a hmu mi zong an um len.

Ramdang kan phan ko nain, kan nunphung kan thlau lo. Ramdawtnak (nationalism) hi Burma ram kan um lio nak hmanh in kan ngei deuh rua tiah ka ruah. Biakinn kip ah Chinca cawnnak, Chin phung le Chin nunning kan chimh hna I, USA a phan hnu ah lai caa a thiam mi hi an tam. USA ram a chuak mi an si nain, lai holh ttha te in kan thiam ter hna. Miphun ttanhnak (national spirit) a tthawn tik ah miphun dang a tthi, vaa hi an tlawm te. Indianapolis khua ah hin 10,000 leng kan um nain miphun dang he aa tthi um hi kum 10 chung ah 10 an si lai lo. Nihin tiang cu kan van a ttha ngai.Kan faa le pawl cu nan cawn mi fimthiamnak hi nikhat khat ah kan Chinram a sii a fak tuk mi caah nan hman lai tiah kan ti hna I, kan ram kir in rian va ttuan te ding ah timlamhnak a ngei mi hi an tam deuh. Ameican ralkap ah a lut I Iraq le Afghanistan ah ral a va tuu mi hi 20 hrawng kan miphun ah an um cang.

Kum a tling mi cu rian ttuan lo kan um lo ti awk a si. College a kai lio mi kan fa le hmanh hi part time in rian an ttuan I, fulltime in College an va kai. An nu pa le cu Mirang holh kan thiam lo caah lahkhah a tlawm deuh nak ah zaapi cu ttuan a si I average in rianttuan mi nih kumkhat hmuh mi hi $25,000 in 40,000 hrawng a si. Japan rawl Sushi an ti mi dawr a ngei mi kan miphun ah an tam ngai. A cheukhat cu mirum ngai ah an ni chuah I, kan miphun caah santlai ngai in mi an kan bawmh. Pathian rianttuannak ah an hman.  Australia lei cu an hmuh mi nihlawh USA le ramdang nak in, a tam deuh. A sinain bill pek ding a tam cio ve I, reithei ngai in nuncio a si ve ko. Zeiti a si zong ah kan Chinram ah an hmuh mi phaisa te cu kuat cio a si I, kan miphun nihin kan dirnak cu a bik in ramdang ramttha a um mi kan miphun 80,000 thawng hin a si ti ding a si. Kan cozah rinh awk a ttha lo cu taa..

Pu Thla Hei le Pu Van Ceu Uk hruainak in 2002 in Chin Youth Organization (CYO) dirh a si I, kum 2 dan ah vawikhat in N. America ram a um mi kan miphun mino pawl an ni tawng tawn. Cu cu kan mino vial te nih an ni ngaih bik mi a si. Mah an puai ah cun CNF kan pu le Pu Zing Cung, Pu Lian Uk, Dr. LIan Hmung Sakhong, Pu Nang Lian Thang te pawl khi chief guest ah an sawm tawn hna. An ni tawn tik ah lentecelhnak, nuamnak lawng si lo in kan miphun dawtnak le kan ram philh lo nak caah tthazang an ni lak nak can pakhat ah an hman. A tu lio an Chairman cu Pu Tial Khar Lian a si I, kum 2015 hi Dallas ah an tuah te lai. 2013 kha Indianapolis ah an tuah cang. Ni kum kha Lawngtlai in MLA Pu Ngun LIan Cung Cinzah le an nu kha an sawm hna. Mizoram hlasak minthang Mami Varte zong kha an sawm.

Chin Baptist Covention, USA tiah kharihfa bu 90 leng fawnh in an tuah I, kan miphun hmailei a kal hlan nak ah ttahwngngai in an dir. An cawlcangh ning hmailei kan miphun caah bochan ngai ding in an kal I, zoh ah tha a nuam. CNF kan ca zong ah kum khat $10,000 lengmang in an kan bawm. Kan Chinram chung Paletwah peng, Mindat peng, Kankaw peng, Kenpetlet peng pawl ah ICBM tiah minthar an bunh I CCOC second round an thawk. Kan biaknak lei lawng silo in, kan nunphung le zaa tlang tthanchonak ah a bia pi ngai an si.

Vawl lei cung ram 14 ah Chinland Club (CC) kan ti I CNF phaisa lei in a bawm tu bu kan um. Member hi 6,000 hrawng kan si I, minung pakhat nih kumkhat ah $150 cio kan thawh I, mah phaisa cu CNF kan bawmh hna. 2010 in thawk a si I, kum li ttha te in a kal cang. Minung kan karh tluahmah. A tu mah minung karh ter chin chin ding ah cun CNA ralbawi Col. Solomon Thangding Canada ram ah aa chawk cuahmah I, CNA ralbawi Brigadier General Hrang Tin Thai USA ram chung ah aa chawk cuahmah. A cheu nih meithal cawkpiak ding tiang in phaisa a hlei in an thawh. Kachin, Karen, Shan te pawl cu an ram ah sui-ngun a chuak mi a tam I, mah an ram thil chuak cu an zuar I, dohthlennak an tuah. Kanmah Chin mi (CNF)cu kan ram thilchuak a um lo caah mah ramdang in kan Chin unau nih dawtnak in CNF an kan bawmhnak Chinland Club cu kan suikhawr a si. Kachin le Karen pawl an sui khawr cu kawl ralkap nih a chuh khawh hna i, nikhat khat ah a dih kho. A sinain, kan Chin miphun lungthin chung in dawtnak le zawnruahnak he a ra mi kan Chin suikhawr cu zeitik hman ah a dih lai lo I, zei miphun hmanh nih an kan chut kho lai lo. A ttha chin thlauh mah lai.

Lunglawmhnak he,

Daniel Sakhong

Indianapolis

Nort Korea Hrui tu Kim Jong Un leng a chuak tthan cang

North korea hruai tu Kim Jong Un cu ni 40 chung mipi sin chuah loin a um hnu ah a tu hi a voi khatnak mipi sin leng a chuah asi,mipi umnak sang veng pa khat le  science cawnnak lei departmant pakhat ah akal i aruahnak le chimh hrin nak hna a ngei kho tiah cozah ngeih mi thawng zamh KCNA nih an phuan,a tu bantuk in Kim Jong Un leng a chuah than tikah a ngan damnak le a nawl ngeih nak kong ah a phunphun in an ruahnak an chim rel cio mi hna cu a daihter hna,Kim Jong Un i a thawng pang hi ni hnih ni ah an phuan cang ko nain akal nak hmun hma cu zei tik ni ah dah akal ti cu an phuan lo,(kim jong Ii)A pa nawl ngeih nak le rian a chang tu kim jong un cu september 3 hnu khan mipi sin a langh ti lo hi a si,mah lio ah cun a ur ngai mi Moranbong tiah aa sak mi hna pop music group pawl hlasak nak puai azawh kha a hnu bik alangh a si,mah hna music group pawl cu nu ngak no tete pa 5 an si i mah hna hi a mah Kim Jong Un nih a thim mi hna an si tiah an ti,septimber thla chung ram pi hluatdaw meeting zongah a kai kho lo ti si,a liam cia thla 2 ah khan an ram ser tu asi mi a pu (Kim Ii sung) a thihnak kum 20 tlin nak zawngah tha um lo ngai le der thawm ngai in a rak kai kho tiah an hmuh,zei ruang ah kawi kim hi ni sau pi leng chuah loin a tlau ti cu ni hnih ni thawng zamh nih cun an phuan lo.voa,bbc,rfa